Seyhan, Ceyhan, Doğu Akdeniz ve Asi Havzası bölgelerinde saçılma yağış indisi ile meteorolojik kuraklığın zamansal ve alansal değişimlerinin araştırılması
[ X ]
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Adana Alparslan Türkeş Bilim Ve Teknoloji Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Sıcaklık değerlerindeki yükselmenin ve nüfustaki hızlı artışın, ülkemizin kuraklık etkilerine karşı hassas olan bölgeleri üzerindeki etkisi gün geçtikçe daha belirgin bir hale gelmektedir. Bu nedenle kurak ve nemli dönemlerin pratik bir şekilde belirlenerek bölgesel yönetim planlarına ışık tutması büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, ülkemizde kurak ve yarı kurak iklim kuşağının etkisinde olan Seyhan, Ceyhan, Asi Nehri ve Doğu Akdeniz Havzaları'nda meteorolojik kuraklık indislerinden faydalanılarak kurak ve nemli dönem analizleri gerçekleştirilmiştir. Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM)'nden 21 adet istasyon için temin edilen 52 yıllık (1970-2021) yağış verisi yardımıyla Standartlaştırılmış Yağış İndisi (SPI) ile Saçılma Yağış İndisi (DPI) değerleri elde edilmiştir. Sonuçların zamansal ve alansal değişimleri çeşitli grafikler ile değerlendirilmiştir. Nemli ve kurak dönemlerin meydana gelme sayısı, sıklığı ve şiddeti belirlenerek kuraklık sınıflandırmaları arası geçiş olasılıkları incelenmiştir. Çalışma sonucunda; en kurak yılın 2013'te Göksun'da, en nemli yılın ise 2009'da Karataş bölgesinde meydana geldiği belirlenmiştir. Genel olarak SPI-Gamma değerleri ile nemli dönemler daha hassas olarak tespit edilebilirken, SPI-Lognormal yöntemi ile kurak periyotlar daha detaylı tespit edebilmiştir. DPI yönteminde ise SPI metoduna göre kurak dönemlerin çok daha fazla sayıda gerçekleştiği öne çıkmaktadır. 1980, 1990, 2007, 2014, 2016 senelerinin kurak; 1981, 2001, 2009 yıllarının ise nemli olarak geçtiği tüm indislerce ortak olarak tespit edilmiştir. SPI sonuçları baz alındığında kuraklık kategorilerinin seviyesinde azalma oldukça gerçekleşme sıklıklarında bir artış olduğu düşünülmektedir.
The increase in temperature values and rapid escalation of the population leads to severe drought periods, the effects of which our country is already sensitive for. For this reason, it is crucial to determine dry and wet periods practically and provide information for regional management plans. In this context, dry and wet period analyses were carried out using meteorological drought indices in the Seyhan, Ceyhan, Asi River and Eastern Mediterranean basins, which are under the influence of our country's arid and semi-arid climate zone. Standardized Precipitation Index (SPI) and Discrepancy Precipitation Index (DPI) values were obtained with 52 years (1970-2021) of precipitation data obtained from the Turkish State Meteorological Service (MGM) for 21 stations. Spatiotemporal changes in the results were evaluated with various graphs. By determining the number of occurrences, frequency and severity of wet and dry periods, the transition probabilities between drought classifications were examined. As a result, it was determined that the driest year occurred in Göksun in 2013, and the wettest year occurred in 2009 in the Karataş region. While humid periods can be detected more precisely with SPI-Gamma values, dry periods can be detected more specifically with the SPI-Lognormal method. Dry periods occur much more frequently in the DPI method compared to the SPI method. According to the results of all indices, the years 1980, 1990, 2007, 2014, and 2016 were dry; the years 1981, 2001 and 2009 were determined to be wet. Based on the SPI results, it is thought that as the level of drought categories decreases, while their frequency increases.
The increase in temperature values and rapid escalation of the population leads to severe drought periods, the effects of which our country is already sensitive for. For this reason, it is crucial to determine dry and wet periods practically and provide information for regional management plans. In this context, dry and wet period analyses were carried out using meteorological drought indices in the Seyhan, Ceyhan, Asi River and Eastern Mediterranean basins, which are under the influence of our country's arid and semi-arid climate zone. Standardized Precipitation Index (SPI) and Discrepancy Precipitation Index (DPI) values were obtained with 52 years (1970-2021) of precipitation data obtained from the Turkish State Meteorological Service (MGM) for 21 stations. Spatiotemporal changes in the results were evaluated with various graphs. By determining the number of occurrences, frequency and severity of wet and dry periods, the transition probabilities between drought classifications were examined. As a result, it was determined that the driest year occurred in Göksun in 2013, and the wettest year occurred in 2009 in the Karataş region. While humid periods can be detected more precisely with SPI-Gamma values, dry periods can be detected more specifically with the SPI-Lognormal method. Dry periods occur much more frequently in the DPI method compared to the SPI method. According to the results of all indices, the years 1980, 1990, 2007, 2014, and 2016 were dry; the years 1981, 2001 and 2009 were determined to be wet. Based on the SPI results, it is thought that as the level of drought categories decreases, while their frequency increases.
Açıklama
Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
