Amiyotrofik Lateral Sklerozda ALSFRS-R Ölçeğinin Bulanık Mantık Yöntemi ile Değerlendirilmesi
[ X ]
Tarih
2022
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Amaç: Amiyotrofik lateral skleroz (ALS) günlük yaşam aktivitesini olumsuz\retkileyen ilerleyici morbidite ve mortalitesi yüksek bir hastalıktır. ALS’deki\rhastalık ilerlemesi; bulber, motor ve solunum parametrelerinde ortaya\rçıkan fiziksel fonksiyon kaybı ile karakterize edilir.Bu fonksiyonlarının\retkilenme düzeylerini belirleyebilmek için 12 kriterden oluşan Revize\rEdilmiş Amiyotrofik Lateral Skleroz Fonksiyonel Derecelendirme Skalası\r(ALSFRS-R) kullanılmaktadır. Toplam ALSFRS-R skoru hesaplanırken\rher kriter eşit öneme sahip olsa da, günlük pratikte 12 kriterin önem\rseviyeleri farklılık gösterebilir.\rGünlük pratikte ALSFRS-R’de yer alan 12 parametre sayısal olarak\rtoplanmaktadır. Bu klasik yaklaşımda bu parametrelerin birbiri ile\rilişkileri dikkate alınmamaktadır. Klasik değerlendirmede parametreler\rarasındaki belirsizlikler göz ardı edilmektedir. Fakat hastanın günlük\ryaşam aktivitesine bulber, spinal ve solunumsal disfonksiyonların etkisi\rbirbirinden farklı olabilmektedir. Bu saptama doğrultusunda ALS’li\rolgularda ALSFRS-R bulanık mantık (fuzzy) yöntemi ile değerlendirilmesi\ramaçlanmıştır.\rYöntem: ALSFRS-R’deki her bir alt başlığın aynı puana sahip olmasına\rkarşın hastalığın yönetiminde öncelik arz edip etmemesi nedeni ile\rfuzzy ALSFRS-R yöntemi ile hastalık skoru belirlenmiştir. Fuzzy ALSFRS-R\ryaklaşımı oluşturulurken her bir ana grup için ayrı ayrı fuzzy modelleri\roluşturularak, her ana grubun fuzzy model sonuçları da ayrı bir modelde\rentegre edilerek fuzzy ALSFRS-R skor değeri elde edilmiştir.\rBulgular: Çalışmaya 33’ü (%66)’ü erkek, 17’si (%34)’sı kadın yaş ortalamaları\r58,49 ± 10,01 olan El Escorial kriterlerine göre kesin ALS olarak tanınan\r50 hasta alınmıştır. Klasik ALSFRS-R değerlerine göre yapılan sıralamada\rdikkate alınarak ALSFRS-R sonuçları ile fuzzy ALSFRS-R sonuçlarının\rkarşılaştırıldığında 45 hastanın öncelik sıralaması artarken, 5 hastanın\röncelik sıralaması her iki değerlendirmede de aynı kalmıştır.\rSonuç: Uzman görüşü doğrultusunda oluşturulan fuzzy üyelik\rfonksiyonları ve karar kuralları sonucu elde edilen yaklaşım büyük ölçekli\rbir hastaneden alınan 50 hasta verisi için uygulanmıştır. Değerlendirmeler\rsonucunda elde edilen fuzzy yaklaşımının hasta durumu hakkında daha\rdoğru bilgi verdiği görülmüştür.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Nöropsikiyatri Arşivi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
59
Sayı
1
