TÜRKİYE’NİN DOĞAL GAZ, PETROL VE KÖMÜR TÜKETİMİNİN BÜYÜMEYE ETKİSİ: EKONOMETRİK BİR ANALİZ

Abstract

Bu çalışmanın amacı 1990-2016 dönemimde Türkiye’nin petrol, doğal gaz ve kömür tüketiminin ekonomik büyümesi üzerindeki etkisini tespit etmektir. Çalışmada Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), gayri safi sabit sermaye oluşumu, toplam işgücü, doğal gaz, petrol ve kömür tüketimi değişkenlerine ait veriler kullanılarak analizler gerçekleştirilmiştir. Serilerin durağanlığını test etmek için genişletilmiş Dickey-Fuller birim kök testi kullanılmış ve serilerin birim kök içerdiği tespit edilmiştir. Uygun gecikme değeri belirlenerek tahmin edilen vektör otoregresif modelinin ardından Johansen eşbütünleşme testine geçilmiştir. Eşbütünleşme testi sonucu bir adet anlamlı eşbütünleşik vektör olduğu görülmüştür. Analizler sonucunda petrol, doğal gaz ve kömür tüketimi ile büyümenin uzun dönemde birlikte hareket ettiği anlaşılmıştır. Uzun dönemde doğal gaz tüketimi büyümeyi olumlu etkilemekte, petrol ve kömür tüketimi ise olumsuz etkilemektedir. GSYH’nın doğal gaz tüketimindeki şoklara ilk iki yıl için anlamlı ve pozitif tepki verdiği öte yandan petrol ve kömür tüketimindeki şoklara anlamlı bir tepki vermediği tespit edilmiştir. Bu sonuçlar Türkiye’nin büyümesinin fosil yakıt tüketimine olan bağımlılığını göstermektedir.

The aim of this study is to reveal the effect of natural gas, oil, and coal consumption of Turkey on economic growth for the period between 1990 and 2016. Analysis is conducted using Gross Domestic Product (GDP), gross fixed capital formation, and total employment, natural gas, oil, and coal consumption data. The stationarity of series are tested with augmented Dickey-Fuller unit root tests and it is found that all series have unit roots. Once the vector autoregressive model is estimated with the appropriate lag length, Johansen co-integration tests are performed. Co-integration tests reveal that there exist a significant co-integration vector. Results show that oil, natural gas, coal consumption and growth tend to move together in the long-term. According to long-term analysis, natural gas consumption has a positive impact while oil and coal consumption has a negative impact on growth. While GDP has a positive and significant response to impulses on natural gas consumption for the first two years, it has no significant response to impulses on oil and coal consumption. These results show the dependency of Turkish growth on fossil fuel consumption.