Çankırı Hapishanesi'nden Mektuplar ve Betimleyici Çeviri Analizi

Abstract

Çeviri, iki farklı dilin ve kültürün iç içe geçtiği bir etkinliktir. Bu kültürel etkinlikte, çevirmen önemli bir rol oynamaktadır ve bir aracı rolünü üstlenmektedir. Bu çerçevede, karşısına ilk olarak kaynak dizge çıkacaktır. Bu dizgenin kendine özgü birtakım dilsel ve kültürel normları vardır. Çevirmen, ikinci olarak erek dizgeyle karşılaşacaktır. Erek dizge de beraberinde kendine özgü normları getirecektir. Çevirmen, kaynak dizgenin nomları çerçevesinde hareket ederse "yeterli"; erek dizgenin normlarına göre hareket ederse "kabul edilebilir" bir çeviri olacaktır. Bu iki farklı kutup, çeviriyi bir değerler dizgesi olarak ele alan İsrailli çeviribilimci Gideon Toury'nin Betimleyici Çeviri Kuramı'nda yer almaktadır. Bu makalenin amacı, kaynak metnin normları çerçevesinde oluşturulmuş yeterli çevirinin şairini daha iyi yansıttığını ortaya koyabilmektir. Bu çalışmada, Nazım Hikmet Ran'a ait 1940 yılında kaleme alınmış ve Yapı Kredi Yayınları tarafından 2012 yılında basılmış Çankırı Hapishanesinden Mektuplar adlı şiirlerin, Ruth Christie (2002) ve Randy Blasing-Mutlu Konuk (2002) tarafından yapılmış olan iki farklı çevirisi, Betimleyici Çeviri Kuramı kapsamında, "özel isimler", "lakaplar" ve diğer sözcüksel unsurlar" bakımından incelenecektir.

Translation is an activity in which two different languages and cultures intertwine. In this cultural activity, the translator plays an important role and acts as a mediator. Within this framework, firstly, s/he encounters the source system. It has distinctive linguistic and cultural norms. Secondly, s/he encounters the target system. It will bring along its norms. If the translator moves within the norms of the source system, s/he produces an "adequate" translation; if s/he acts according to the norms of the target system, s/he provides an "acceptable" translation. Those two different poles were given place by Israeli translator and scholar Gideon Toury, who considers translation as a system of values in his Descriptive Translation Model. The aim of this article is to prove that adequate translation which is formed by the norms of the source system reflects the poet better. In this article, the two translations of Nazım Hikmet Ran's poems entitled Letters from Çankırı Prison (1-2-3) which belong to Ruth Christie, (2002) and Randy Blasing-Mutlu Konuk (2002) will be analysed according to the descriptive norms in terms of "names", "nicknames" and "other lexical elements".