Bir kentsel mekânın işlevsel kalite analizi: Forum Mersin AVM örneği

Abstract

Kamusal mekânlar, hem kentin kullanıcıları hem de ziyaretçileri tarafından kullanılan mekânlardır. Bu mekânlardan biri ise ticari faaliyetlerin yapıldığı alışveriş alanlarıdır. Nitekim birçok toplum gereksinimlerini karşılamak için paranın icat edilmediği dönemlerde takas usulünü kullanmıştır. Fakat meydana gelen gelişmeler doğrultusunda ihtiyaçlar artınca sadece alma-verme ile yapılan ticaret yetersiz gelmiş ve paranın icat edilmesiyle birlikte alışveriş eylemi daha sistemli bir hal almıştır. Zamanla pazar yerleri kurulmuş ve yeni mekânlar inşa edilmiştir. Bu doğrultuda agoralar, Antik Yunan Dönemi’nin ilk planlı mekân kurgusu olarak varlığını sürdürmüştür. Devamında ise her toplum tarafından çeşitli yapı türleri oluşturulmuştur. Bilhassa Sanayi Devrimi ve ardından yaşanan modernleşme ile küreselleşme akımları bu noktada önem arz ederek tüketim kültürünü doğurmuştur. 19. yüzyıl ve sonrasında yaşanan teknolojik gelişmeler ile alışveriş eylemi önem kazanmış ve bununla birlikte toplumun sosyalleşme, kültürel aktivitelerde bulunma gibi farklı işlevlere ilgisi artmıştır. Bu durum çok katlı mağaza veya alışveriş yapılarının ön plana çıkmasına ön ayak olmuştur. Söz konusu yerler ise bireylerin sosyalleştiği ve vakitlerinin çoğunu değerlendirdikleri mekânlar durumuna gelmiştir. Dolayısıyla işlevsel olmaları önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı Forum Mersin Alışveriş Merkezi’nin işlevsel kalite analizini yapmaktır. Çalışma kapsamında öncelikle literatür taraması yapılarak alışveriş yapılarının tarihsel gelişim süreci açıklanmış ardından açık alan kurgulu alışveriş merkezlerine dair uluslararası örneklere yer verilmiştir. Son aşamada ise araştırmaya konu olan Forum Mersin AVM, Sherwin Greene’nin (1992) işlevsel kalite parametreleri bağlamında analiz edilmiştir. Elde edilen veriler ışığında söz konusu merkez, işlevsel kalite açısından olumlu olarak değerlendirilse de bazı etkenlerin mekânı olumsuz yönde etkilediği sonucuna varılmıştır. Bu doğrultuda belirtilen etkilerin iyileştirilmesi için makale kapsamında öneriler sunulmuştur.

Public spaces are spaces used by both users and visitors of the city. One of these places is the shopping areas where commercial activities are carried out. As a matter of fact, many societies used the barter method to meet their needs when money was not invented. However, when the needs increased in line with the developments that took place, trade with giving and receiving alone became insufficient, and the act of shopping became more systematic with the invention of money. Over time, market places were established and new spaces were built. In this direction, agoras continued to exist as the first planned spatial fiction of the Ancient Greek Period. Subsequently, various types of structures were created by each society. Especially the Industrial Revolution and the modernization and globalization movements that followed it have given birth to the consumption culture by being important at this point. With the technological developments in the 19th century and later, the act of shopping gained importance and the interest of the society in different functions such as socialization and cultural activities increased. This has led to the prominence of multi-storey stores or shopping structures. The places in question have become places where individuals socialize and spend most of their time. Therefore, it is important that they are functional. The aim of this study is to make a functional quality analysis of Forum Mersin Shopping Center. Within the scope of the study, first of all, the historical development process of shopping structures was explained by conducting a literature review and then international examples of shopping centers with open space fiction were included. In the last stage, Forum Mersin Shopping Mall, which is the subject of the research, was analyzed in the context of Sherwin Greene's (1992) functional quality parameters. In the light of the data obtained, although the center is evaluated positively in terms of functional quality, it is concluded that some factors adversely affect the space. Accordingly, recommendations are presented within the scope of the article to improve the effects mentioned.